Het is onze natuurlijke reactie om kinderen te willen beschermen tegen de dood, pijn en rouw. We willen ze er ver vandaan houden.
Maar zo zit het leven niet in elkaar. Verlies hoort bij het leven. Ook bij dat van kinderen. We kunnen niet voorkomen dat kinderen verdriet ervaren wanneer iemand overlijdt. We kunnen ze wel leren dat de dood bij het leven hoort. Dit kunnen we doen door ze te betrekken bij het afscheid en de dagen tussen het overlijden en de uitvaart.
Kinderen en hun rouwproces
Oprechte aandacht voor kinderen in een periode van verlies is erg belangrijk. Als zij niet betrokken worden, kunnen ze hier op latere leeftijd last van krijgen. Door kinderen actief te betrekken bij het afscheid dragen wij met liefde bij aan het kunnen verweven van het verlies in hun verdere leven.
We kunnen kinderen leren dat het normaal is dat ze iemand missen en dat ze verdriet hebben.
De betrokkenheid bij het afscheid nemen van een dierbare is belangrijk voor het rouwproces en het beeld dat kinderen hebben van de dood. We kunnen kinderen leren dat het normaal is dat ze iemand missen en dat ze verdriet hebben. Afhankelijk van de leeftijdsfase en de band die ze met de overledene hebben, beleven kinderen het overlijden op geheel eigen wijze. Het is belangrijk om kinderen zo eerlijk en concreet mogelijk te vertellen wat er aan de hand is.
Kinderen kunnen op verschillende manieren hun aandeel hebben
Kinderen rouwen op hun eigen manier. Meestal gebeurt dit in een veelheid van korte momenten. Daarbij zijn kinderen vaak erg gevoelig voor sfeer en emoties. Dit kan soms een heftige uitwerking hebben op hun gemoedstoestand. Het is voor een kind meestal lastig om zijn of haar emoties in woorden uit te drukken. Vaak is het makkelijker om uiting te geven aan gevoel door praktische dingen te doen.
Ook de Rouwhuiskamer is voor kinderen een plek om zich thuis te voelen in de periode tussen het overlijden en afscheid nemen. Er is een speelhoek ingericht met speelgoed voor verschillende leeftijden. Om samen te spelen en om zichzelf te kunnen vermaken. Doordat de opbaarkamer apart is van de huiskamer zelf, kunnen kinderen zich terugtrekken om te spelen wanneer ze dat willen.
Emoties van kinderen
Kinderen rouwen op hun eigen manier. Meestal gebeurt dit in een veelheid van korte momenten. Daarbij zijn kinderen vaak erg gevoelig voor sfeer en emoties. Dit kan soms een heftige uitwerking hebben op hun gemoedstoestand. Het is voor een kind meestal lastig om zijn of haar emoties in woorden uit te drukken. Vaak is het makkelijker om uiting te geven aan gevoel door praktische dingen te doen.
Kinderen rouwen op hun eigen manier.
Dit kan een bepaalde taak zijn in het regelen van de uitvaart of tijdens de afscheidsplechtigheid. Maar dit kan bijvoorbeeld ook door het maken van een mooie tekening of schilderwerk aan de keukentafel. Voor kinderen hebben wij speciale materialen die we mee kunnen nemen in de dagen tussen het overlijden en de uitvaart, zoals een bak met knutselspullen, werkboekjes en voorleesboekjes.
Ervaring
Judith en haar twee dochtertjes moesten veel te vroeg afscheid nemen van haar man en hun vader.
Stefan mocht hen begeleiden en Judith deelde haar ervaring.
Na een intens ziekbed van 8,5 maand dat wij met ons gezin hebben doorlopen is mijn man op 39-jarige leeftijd veel te jong overleden. Hij heeft mij en onze twee dochters van 4 en 6 jaar achter moeten laten. Vooral voor hen was alles ongrijpbaar en overkwam het hen. Ondanks dat ik beide meisjes van A tot Z heb meegenomen in alle stappen en keuzes die hun papa en ik hebben gemaakt, zijn zij nog te jong om dingen actief te blijven herinneren. Die gedachte was voor mij ondraaglijk. Zij moesten begeleid worden om op hun manier ook afscheid te nemen van hun vader, vanaf direct na het overlijden tot en met de uitvaart. Ik wilde het afscheid van mijn man daarom vooral in het teken van onze dochters hebben staan. Als het voor hen goed was, dan was het voor mij ook.
Ik wilde het afscheid van mijn man daarom vooral in het teken van onze dochters hebben staan.
Stefan is in staat geweest de kinderen hun eigen proces te bieden. Hij heeft me geadviseerd hoe ik hen moest informeren en actief betrekken in deze eerste periode na het overlijden van mijn man. Zo hebben ze als eerste op de onbehandelde kist mogen tekenen en schrijven, hebben ze zelf bijzondere vlindertjes mogen beschilderen die als sluitknop op de kist zaten tijdens de ceremonie en heeft hij hen herinneringsboekjes gegeven om hun papa in te herdenken voor later. Hij heeft hen op een waardevolle manier gesteund en met hen gepraat op hun eigen niveau.
Stefan is voor mij de perfecte persoon geweest om ons gezin te helpen met deze onmogelijke opgave. Hij was er, voor onze dochters en voor mij. Zonder hem hadden we niet de ceremonie gehad die we nu hebben gehad.
Judith Havelaar nam afscheid van haar man op 21 april 2022, Apeldoorn
